Diamond information in marathi : हिरा हे एक प्रकारचे खनिज आहे. हा एक अत्यंत कठीण आणि किंमती पदार्थ आहे. हिरा हा कार्बन या मूलद्रव्याचेच एक रूप आहे. त्यानुसार कोळसा व हिरा हे दोन्हीही रासायनिक दृष्ट्या समान आहेत. कार्बनचे अणू एका विशिष्ट संरचनेत आले की हिरा तयार होतो. हिरा जगातील सर्वात कठीण असलेल्या पदार्थापैकी असून याचा उपयोग अनेकदा काच कापण्यासाठी करण्यात येतो. आजच्या या लेखामध्ये आपण हिरा माहिती मराठी (Diamond information in marathi) जाणून घेणार आहोत.
Contents
हिरा माहिती मराठी (Diamond information in marathi)
हिरा हे कार्बनचे सर्वात शुद्ध रूप आहे. भारतात गोलकोंडा, अनंतपूर, बेल्लारी, पन्ना इत्यादी ठिकाणी हिरा आढळतो. हिऱ्याचा उगम किम्बरलाइट नावाचा दगड आहे. जगातील काही प्रसिद्ध हिरे म्हणजे कुलीनन, होप, कोहिनूर आणि पिट.
दक्षिण आफ्रिका, ब्राझील, ऑस्ट्रिया आणि अमेरिकेत हिऱ्याच्या खाणी आहेत. दक्षिण आफ्रिकेत सर्वाधिक हिऱ्यांच्या खाणी आहेत, म्हणजेच जगातील सर्वाधिक हिरे येथूनच मिळतात. हिरा हा एक मौल्यवान दगड आहे. हिरे हे कॅरेटमध्ये मोजले जातात. 1 कॅरेट म्हणजे 0.2 ग्रॅम.
प्राचीन काळी हिंदू धर्मातील लोक त्यांच्या धार्मिक मूर्तीच्या डोळ्यांवर हिरे लावायचे. त्यांना विश्वास होता की असे केल्याने देव त्यांना येणाऱ्या धोक्यांपासून वाचवेल. जगातील 80 टक्के हिरे उद्योगामध्ये वापरले जातात, कारण जगातील 80 टक्के हिरे दागिने बनवण्यासाठी योग्य नाहीत. प्राचीन काळी लोक आपले सामर्थ्य आणि धैर्य दाखवण्यासाठी हिरे घालायचे. हिरा माहिती मराठी (Hira mahiti marathi)
हिरा विषयी काही रोचक तथ्य (Facts about diamond in Marathi)
- हिरा चाटल्यानंतर माणसाचा मृत्यू होतो हे तुम्ही ऐकले असेल, पण हा निव्वळ चुकीचा समज आहे. त्याचा वास्तवाशी काहीही संबंध नाही.
- सुमारे 80% हिरे औद्योगिक कारणांसाठी वापरले जातात, फक्त 20% हिरे दागिने म्हणून वापरले जातात.
- जगातील सर्वात मोठा हिरा कुलीनन डायमंड आहे जो 3106 कॅरेटचा आहे. हा 1905 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत सापडला आहे. हा सध्या ब्रिटीश राजघराण्यांच्या शाही संग्रहात आहे.
- प्राचीन ग्रीक लोकांचा असा विश्वास होता की हिरे हे पृथ्वीवर पडलेले ताऱ्यांचे तुकडे आहेत.
- डायमंड ग्रीक शब्द “adamas” पासून आला आहे, ज्याचा अर्थ “अजेय आणि अविनाशी” आहे.
- गोल्डन ज्युबिली डायमंड हा जगातील सर्वात मोठा कट केलेला हिरा आहे.
- हिरा चांदी आणि सोन्यापेक्षा अधिक मौल्यवान आहे कारण तो दुर्मिळ आहे.
- दागिन्यांमध्ये वापरल्या जाणार्‍या हिऱ्यांची किंमत गुणवत्ता आणि रंगावर अवलंबून असते.
- हिरे जवळजवळ प्रत्येक रंगात आढळतात. काही रंग दुर्मिळ असतात जसे लाल आणि निळा रंग.
- हिरा पाण्याच्या थेंबासारखा शुद्ध असतो.
हिरा कसा तयार होतो
हिरा हा माणसाला ज्ञात असलेला सर्वात कठीण पदार्थ आहे. हिऱ्याची मुख्य गुणवत्ता म्हणजे त्याची कठोरता. हिरा हा जगातील सर्वात कठीण पदार्थ आहे. हिरा कोरुंडम पेक्षा 5 पट जास्त कठीण आहे जो पृथ्वीवरील दुसरा सर्वात कठीण पदार्थ आहे. विज्ञानानुसार, हिरे सुमारे 100 दशलक्ष वर्षांपूर्वी तयार केले गेले होते.
त्यावेळी जमिनीखाली उष्ण द्रव खडकांचे वस्तुमान होते. तेव्हा आपली पृथ्वी कूलिंग स्टेजमध्ये होती, म्हणजेच ती थंड होत होती. त्यांच्या वर असलेल्या द्रव खडकांवर उष्णता आणि दाबाचा दाब होता. त्या खडकांवर ही कारवाई सुरू होती. या क्रियेमुळे, एक विशिष्ट रासायनिक संयोग तयार झाला जो अत्यंत क्रिस्टलाइज्ड कार्बन होता ज्याला आपण डायमंड किंवा हिरा म्हणतो.
हिऱ्याचे उपयोग
- हिऱ्यांची चमक जास्त असल्याने हिरे रत्न म्हणून वापरले जातात.
- हिरा उष्ण किरणांच्या बाबतीत अतिशय संवेदनशील असतो, म्हणून अतिशुद्ध थर्मामीटर बनवण्यासाठी हिरा वापरला जातो.
- काच कापण्यासाठी, इतर हिरे कापण्यासाठी, हिरे पॉलिश करण्यासाठी आणि खडकांमध्ये छिद्र पाडण्यासाठी काळ्या हिऱ्यांचा वापर केला जातो.
- डोळ्याच्या शस्त्रक्रियांमध्ये उष्णता शोषक हे संरक्षक साधन आणि इलेक्ट्रॉनिकी उद्योगात अर्धसंवाहक म्हणूनही हिरे वापरतात.
- अवकाशयानामध्ये प्रकाशकीय गवाक्ष म्हणूनही नैसर्गिक हिरा वापरला आहे.
कोहिनूर हिरा माहिती मराठी
कोहिनूर हा जगातल्या सर्वात प्रसिद्ध हिऱ्यांपैकी एक आणि एकेकाळी जगातला सर्वात मोठा असलेला, मूळचा भारतीय हिरा आहे. कोहिनूरचा इतिहास रंजक कथांनी भरलेला आहे. हा हिरा कधीच कोणी विकला किवा खरेदी केला नाही. मात्र त्याने कितीतरी मालक बदलले.
कोहिनूरचा इतिहास हा खून, लढाया, सत्ता व शोकांतिकांचा इतिहास आहे. काही सूत्रांनुसार कोहिनूर सुरूवातीस फारसा चमकदार नसून, थोडा मळकट व पिवळसर रंगाचा होता. सुमारे चार हजार वर्षांपूर्वी तो भारतातील गोवळकोंडा येथील खाणीत सापडला असावा.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
हिरा म्हणजे काय?
हिरा रत्नाचे फायदे
हिरा कोणता स्पटिक आहे? Diamond is which type of crystal
हायड्रोकार्बन चे प्रमुख प्रकार कोणते?
1) संतृप्त हायड्रोकार्बन
2) असंतृप्त हायड्रोकार्बन
सारांश
मित्रांनो आजच्या या लेखात आपण हिरा विषयी काही रोचक तथ्य, हिरा कसा तयार होतो, हिऱ्याचे उपयोग, हिरा म्हणजे काय याविषयी माहिती जाणून घेतली. हिरा माहिती मराठी (Diamond information in marathi) तुम्हाला कशी वाटली हे कमेंट मध्ये नक्की सांगा. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर तुमच्या मित्रांनाही नक्की शेअर करा.