Pench National Park information in marathi : पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे भारतातील मध्य प्रदेश व महाराष्ट्र राज्यांच्या सीमाभागात वसलेले राष्ट्रीय उद्यान आहे. हे भारतातील एक प्रमुख राष्ट्रीय उद्यान आहे. हे उद्यान सातपुडा टेकडीच्या दक्षिण भागात आहे. 1983 मध्ये मध्य प्रदेश सरकारने हे राष्ट्रीय उद्यान घोषित केले आणि 1992 मध्ये ते भारताचे 19 व्याघ्र प्रकल्प म्हणून अधिकृतपणे घोषित केले गेले. पेंच नॅशनल पार्कच्या बाजूने उत्तरेकडून दक्षिणेकडे वाहणाऱ्या पेंच नदीवरून या ठिकाणाचे नाव पडले आहे. या उद्यानात 1300 हून अधिक प्रजातीच्या दुर्मिळ औषधी वनस्पती आढळतात. आजच्या या पोस्टमध्ये आपण पेंच राष्ट्रीय उद्यान माहिती मराठी (Pench National Park information in marathi) जाणून घेणार आहोत.
Contents
पेंच राष्ट्रीय उद्यान माहिती मराठी (Pench National Park information in marathi)
| उद्यान | पेंच राष्ट्रीय उद्यान |
| स्थान | मध्य प्रदेश, भारत |
| सर्वात जवळचे शहर | सिवनी |
| स्थापना | 1975 |
| क्षेत्रफळ | 292.83 चौरस किलोमीटर |
सिवनी आणि छिंदवाडा जिल्ह्यांच्या सीमेवर 292.83 चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळात पसरलेल्या या राष्ट्रीय उद्यानाचे नाव पेंच नदीच्या नावावरून ठेवण्यात आले आहे, जी तिला दोन भागात विभागते. ही नदी उद्यानाच्या उत्तरेकडून दक्षिणेकडे वाहते. देशातील सर्वोत्कृष्ट व्याघ्र प्रकल्पाचा मान मिळविणारे पेंच राष्ट्रीय उद्यान 1993 मध्ये व्याघ्र प्रकल्प म्हणून घोषित करण्यात आले आहे.
हे उद्यान झुडपे, वेली, वनस्पती, औषधी वनस्पती, गवत यांनी भरलेले आहे. येथे 1200 हून अधिक प्रजातींच्या वनस्पती आढळतात. या उद्यानात पक्ष्यांच्या 164 प्रजाती, उभयचरांच्या 10 प्रजाती, सस्तन प्राण्यांच्या 33 प्रजाती, सरपटणाऱ्या प्राण्यांच्या 30 प्रजाती आणि माशांच्या 50 प्रजाती आढळतात. याशिवाय विविध प्रकारचे कीटकही येथे आढळतात.
उद्यानात भरपूर वनस्पती आणि प्राणी आहेत. पँथर आणि वाघांव्यतिरिक्त, पेंच राष्ट्रीय उद्यानात चितळ, काळवीट, ससा, हायना, उडणारी गिलहरी, सांबर, कोल्हा, रानडुक्कर, पोर्क्युपिन, कोल्हाळ, चारशिंगी, नीलगाय इत्यादी प्राण्यांचे निवासस्थान आहे. या उद्यानात अनेक पक्षीही मुबलक प्रमाणात आढळतात, ज्यात स्थानिक आणि स्थलांतरित पक्षांचाही समावेश आहे.
अनेक दुर्मिळ प्राणी आणि सुविधा असलेले पेंच राष्ट्रीय उद्यान पर्यटकांना वेगाने आकर्षित करत असतो. सुंदर तलाव, उंच झाडांचे दाट गुच्छ, रंगीबेरंगी पक्ष्यांचा किलबिलाट, थंडगार वाऱ्याची झुळूक, मंद सुगंध देणारी माती, वन्य प्राण्यांचे अनोखे विश्व, हिरवाईचा असा अथांग सागर निसर्गाच्या प्रत्येक अंगात आणि अंगात अक्षरश: थरथर कापत असतो.
आंतरराष्ट्रीय जलविद्युत प्रकल्पांतर्गत तोतलाडोह धरणाच्या बांधकामामुळे मध्य प्रदेशातील एकूण 5451 चौरस किमी क्षेत्र जलमग्न क्षेत्राखाली आले आहे. या धरणाच्या बांधकामामुळे राष्ट्रीय उद्यानाच्या मध्यवर्ती भागात एक मोठा तलाव तयार झाला असून तो वन्यजीवांच्या पाण्याच्या गरजेसाठी अतिशय योग्य आहे. जलमग्न क्षेत्रामध्ये, छिंदवाड्याचे 31.271 चौरस किमी आणि सिवनीचा 17.246 चौरस किमी क्षेत्र व्यापलेले आहे. कान्हा आणि बांधवगड सारख्या प्रसिद्ध राष्ट्रीय उद्यानांच्या तज्ञांचे मत आहे की पेंच टायगर पार्क नैसर्गिक सौंदर्याच्या दृष्टिकोनातून चांगल्या स्थितीत आहे.
पेंच राष्ट्रीय उद्यानाचा इतिहास (Pench national park history in marathi)
पेंच राष्ट्रीय उद्यानाचा इतिहास खूप जुना आहे. या उद्यानाच्या नैसर्गिक समृद्धीचा उल्लेख मुघल काळात सम्राट अकबराच्या काळात 16व्या शतकातील ऐन-इ-अकबरी या दस्तावेजातही आढळतो. हे उद्यान जिथे आहे, ते मूळतः 1977 मध्ये अभयारण्य म्हणून घोषित करण्यात आले आणि नंतर 1983 मध्ये राष्ट्रीय उद्यान बनले. सर्वोत्कृष्ट व्याघ्र प्रकल्पाचा मान मिळविलेल्या पेंच राष्ट्रीय उद्यानाला 1993 साली व्याघ्र प्रकल्प बनवण्यात आले.
पेंच राष्ट्रीय उद्यानात कसे जावे?
पेंच राष्ट्रीय उद्यान आणि व्याघ्र प्रकल्पाला भेट देणे भारतातील सर्व ठिकाणांहून सहज उपलब्ध आहे. मध्य प्रदेशच्या दक्षिण सीमेवर आणि महाराष्ट्राच्या सीमेवर वसलेले हे वन्यजीव उद्यान दरवर्षी मोठ्या संख्येने पर्यटकांना आकर्षित करते. या उद्यानाच्या सर्वात जवळचे विमानतळ नागपूरचे सोनेगाव विमानतळ आहे जे उद्यानापासून 93 किमी अंतरावर आहे. जवळच्या रेल्वे स्टेशनबद्दल बोलायचे झाले तर, पेंचपासून सिवनी 30 किमी अंतरावर आहे. सिवनी जिल्हा मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रातील सर्व प्रमुख शहरांशी चांगल्या प्रकारे जोडलेला आहे आणि रस्त्याच्या चांगल्या जाळ्याने. त्यामुळे आपण रस्त्याने सहज जाऊ शकतो.
पेंच नॅशनल पार्कला भेट देण्याचा सर्वोत्तम काळ म्हणजे फेब्रुवारी ते जून. पार्कमध्ये भारतीयांसाठी रु. 15 आणि परदेशींसाठी 150 रु. फी आहे.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
पेंच राष्ट्रीय उद्यान कोणत्या नावाने ओळखले जाते?
मोगली जमीन
पेंच राष्ट्रीय उद्यान कोणत्या जिल्ह्यात आहे?
सिवनी आणि छिंदवाडा
पेंच राष्ट्रीय उद्यान कोणते नाव देण्यात आले?
पेंच नदीच्या नावावरून पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे नाव देण्यात आले आहे.
निष्कर्ष
आजच्या या पोस्टमध्ये आपण पेंच राष्ट्रीय उद्यान माहिती मराठी (Pench National Park information in marathi) जाणून घेतली. Pench National Park in Marathi ही माहिती तुम्हाला कशी वाटली हे कमेंट मध्ये नक्की सांगा. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर तुमच्या मित्रांनाही नक्की शेअर करा. पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे नैसर्गिक सौंदर्य, वन्यजीव विविधता आणि रोमांचक अनुभवांसाठी एक आदर्श स्थान आहे.