नैनिताल माहिती मराठी | Nainital information in Marathi

Nainital information in Marathi : नैनिताल हे भारतातील उत्तराखंड राज्यातील नैनिताल जिल्ह्यात स्थित एक शहर आणि एक महत्त्वाचे पर्यटन स्थळ आहे. हे जिल्ह्याचे मुख्यालयही आहे. कुमाऊं प्रदेशात नैनितालला विशेष महत्त्व आहे. बर्फाच्छादित पर्वतांमध्ये वसलेले हे ठिकाण तलावांनी वेढलेले आहे. यातील सर्वात प्रमुख म्हणजे नैनी तलाव, ज्याच्या नावावरून या ठिकाणाचे नाव नैनिताल आहे. आजच्या या पोस्ट मध्ये आपण नैनिताल माहिती मराठी (Nainital information in Marathi) जाणून घेणार आहोत.

Nainital information in Marathi
नैनिताल माहिती मराठी (Nainital information in Marathi)

नैनिताल माहिती मराठी (Nainital information in Marathi)

नाव नैनिताल (Nainital in Marathi)
राज्यउत्तराखंड 
लोकसंख्या 41,317 (2011)
भाषाकुमाऊँ आणि हिंदी
नैनिताल माहिती मराठी (Nainital information in Marathi)

नैनिताल हे हिमालयाच्या कुमाऊ पर्वताच्या पायथ्याशी वसलेले आहे. नैनितालची एकूण उंची समुद्रसपाटीपासून सुमारे 1938 मीटर (6358 फूट) आहे. नैनितालच्या खोऱ्यात एक नाशपाती आकाराचे तलाव आहे जे नैनी तलाव म्हणून ओळखले जाते. हे सरोवर चारही बाजूंनी पर्वतांनी वेढलेले असून त्याचा एकूण घेर सुमारे दोन मैल आहे. तलावाच्या सभोवतालच्या टेकड्यांच्या उत्तरेला नैना शिखर 2615 मी (8579 फूट), पश्चिमेला देवपथा 2438 मी (7999 फूट)) आणि दक्षिणेला अयार पथ 2278 मीटर हे सर्वोच्च शिखर आहे. (474 फूट) स्थित आहे. ही शिखरे संपूर्ण प्रदेशाचे विहंगम दृश्य देतात.

नैनितालमधील उन्हाळा समशीतोष्ण असतो, कमाल तापमान सुमारे 27 °C (81 °F) आणि किमान 10 °C (50°F) असते. उन्हाळ्यात, नैनितालची लोकसंख्या त्याच्या एकूण लोकसंख्येच्या पाच पटीने वाढते, मुख्यतः मैदानी भागातील पर्यटकांच्या वार्षिक ओघामुळे. हिवाळ्यात, नैनितालमध्ये डिसेंबर ते फेब्रुवारीपर्यंत बर्फवृष्टी होते.

नैनिताल हे तिन्ही बाजूंनी घनदाट झाडांच्या सावलीत उंच पर्वतांच्या पायथ्याशी समुद्रसपाटीपासून १९३८ मीटर उंचीवर वसलेले आहे. या तलावाची लांबी 1,358 मीटर, रुंदी 458 मीटर आणि खोली 15 ते 156 मीटर एवढी आहे. नैनितालच्या पाण्याचे वैशिष्ट्य म्हणजे या तलावात संपूर्ण पर्वतरांगा आणि झाडांची सावली स्पष्टपणे दिसते. या तलावात आकाशात झाकलेले ढगांचे प्रतिबिंब इतके सुंदर आहे की शेकडो किलोमीटर दूरवरून निसर्गप्रेमी हा प्रकार पाहण्यासाठी नैनितालला येतात. पाण्यात फिरणारा बदकांचा कळप, डोलणाऱ्या कुलूपांवर तरंगणाऱ्या बोटी आणि रंगीबेरंगी बोटींचे दर्शन आणि चांदण्या-ताऱ्यांच्या रात्रीचे सौंदर्य नैनितालच्या तलावाच्या सौंदर्यात भर घालते. या तलावाच्या पाण्याचीही स्वतःची खासियत आहे. त्याचे पाणी उन्हाळ्यात हिरवे, पावसाळ्यात गढूळ आणि हिवाळ्यात हलके निळे होते.

नैनिताल मधील पर्यटन स्थळे (Tourist places in Nainital)

नैना देवी मंदिर 

नैना देवी मंदिर नैनी तलावाच्या उत्तरेला वसलेले आहे. १८८० मध्ये भूस्खलनाने हे मंदिर उद्ध्वस्त झाले. नंतर त्याची पुनर्बांधणी करण्यात आली. येथे सतीच्या शक्तीरूपाची पूजा केली जाते. मंदिराला दोन डोळे आहेत जे नैना देवीचे प्रतिनिधित्व करतात. नैनी सरोवराविषयी असे मानले जाते की, शिव जेव्हा सतीचे मृतदेह घेऊन कैलास पर्वतावर जात होते, तेव्हा तिच्या शरीराचे अवयव जिथे पडले तिथे शक्तीपीठांची स्थापना झाली. नैनी तलावाच्या ठिकाणी सती देवीचा डोळा पडला होता. यातूनच प्रेरणा घेऊन या मंदिराची स्थापना करण्यात आली आहे. माँ नयना देवीची असीम कृपा तिच्या भक्तांवर सदैव राहते. नैनितालमध्ये दरवर्षी माँ नैना देवीची जत्रा भरते.

नैनी तलाव 

नैनितालचे मुख्य आकर्षण म्हणजे येथील तलाव. स्कंद पुराणात याला त्रिऋषी सरोवर म्हणतात . असे म्हणतात की जेव्हा ऋषी अत्री, पुलस्त्य आणि पुलह नैनितालमध्ये कोठेही पाणी सापडले नाही तेव्हा त्यांनी एक खड्डा खणून तो मानसरोवरच्या पाण्याने भरला. या तलावाविषयी असे म्हटले जाते की येथे स्नान केल्याने मानसरोवर नदीतून जेवढे पुण्य मिळते. हा तलाव ६४ शक्तीपीठांपैकी एक आहे.

या सुंदर तलावात बोटिंगचा आनंद घेण्यासाठी लाखो देशी-विदेशी पर्यटक येतात. तलावाच्या पाण्यात आजूबाजूच्या पर्वतांचे प्रतिबिंब दिसते. रात्रीच्या वेळी सर्वत्र दिव्यांचा प्रकाश पडला की त्याचे सौंदर्य आणखीनच वाढते. सरोवराच्या उत्तरेकडील किनार्याला मल्लीताल आणि दक्षिणेकडील किनार्याला तल्लीताल म्हणतात. इथे एक पूल आहे जिथे गांधीजींचा पुतळा आणि पोस्ट ऑफिस आहे. हा जगातील एकमेव असा पूल आहे जिथे पोस्ट ऑफिस आहे. या पुलावर बसस्थानक, टॅक्सी स्टँड आणि रेल्वे आरक्षण काउंटरही आहेत. तलावाच्या दोन्ही बाजूला अनेक दुकाने आणि खरेदी केंद्रे असून येथे खूप गर्दी असते. नैनितालमधील तल्लीताल स्टॉपवरील माशांचे कळप त्यांना खाद्य वगैरे देणाऱ्यांसाठी आकर्षणाचे केंद्र आहे.

हनुमानगढी 

नैनितालमधील हनुमानगढ़ी हे पर्यटक आणि धार्मिक पर्यटकांसाठी खास आकर्षण आहे. इथून अनेक पर्वतशिखरांचे आणि मैदानांचे सुंदर दृश्य दिसते. हनुमानगढीजवळ एक मोठी वेधशाळा आहे. या वेधशाळेत नक्षत्रांचा अभ्यास केला जातो. ही राष्ट्रासाठी अत्यंत उपयुक्त संस्था आहे.

नौकुचियातल 

भीमतालपासून 3 किमी अंतरावर ‘नौकुचियाताल’ समुद्रसपाटीपासून 1319 मीटर उंचीवर आहे. नैनितालपासून या पूलाचे अंतर 26.2 किमी आहे.

नऊ कोनांच्या या तालाला स्वतःचे वेगळे महत्त्व आहे. त्याला नऊ वाकडे कोपरे आहेत. या तालाचे नऊ कोपरे एका व्यक्तीने एकाच दृष्टीने पाहिल्यास त्याचा त्वरित मृत्यू होतो, अशी येथील लोकांची श्रद्धा आहे. पण वास्तव हे आहे की एका वेळी सातपेक्षा जास्त कोपरे दिसू शकत नाहीत.

नैनीताल ला कसे पोहचावे 

सर्वात जवळचा विमानतळ पंतनगर विमानतळ आहे, नैनितालपासून 71 किमी अंतरावर आहे. येथून दिल्ली, डेहराडून, पिथौरागढ इत्यादी विमाने आहेत.

सर्वात जवळचे रेल्वेस्थान काठगोदाम (हल्द्वानी) रेल्वे स्टेशन (35 किमी) आहे जे सर्व प्रमुख शहरांशी चांगले जोडलेले आहे.

नैनिताल राष्ट्रीय महामार्ग 109 ने जोडलेले आहे. हल्द्वानी, दिल्ली, आग्रा, डेहराडून, हरिद्वार, लखनौ, कानपूर आणि बरेली येथून रोडवेजच्या बस नियमितपणे धावतात.

निष्कर्ष

आजच्या या पोस्टमध्ये आपण नैनिताल माहिती मराठी (Nainital information in Marathi) जाणून घेतली. ही माहिती तुम्हाला कशी वाटली हे कमेंट मध्ये नक्की सांगा. जर तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल तर तुमच्या मित्रांनाही नक्की शेअर करा.

Leave a Comment